Unikatowe i niepublikowane wcześniej przedwojenne zdjęcia Pałacu Saskiego zaprezentowała Polska Agencja Prasowa na wystawie zorganizowanej z okazji uchwalenia przez parlament ustawy o odbudowie tej historycznej warszawskiej budowli. Mecenasem wystawy jest Grupa PZU.
Pierwszy pokaz archiwalnych zdjęć – pochodzących z pozyskanej przez PAP kolekcji varsavianisty Mariana Leśniewskiego – odbył się podczas październikowego Kongresu 590 w Warszawie.
Zdjęcia dokumentują nie tylko architekturę samego Pałacu i sąsiednich budynków, ale również wydarzenia dziejące się wokół Pałacu Saskiego, a nawet styl ubiorów noszonych przez spacerujących po Ogrodzie Saskim warszawiaków.
„Fotografie, prezentowane zarówno w formie drukowanej, jak i wyświetlane na ekranie w formacie elektronicznym, ukazują Pałac Saski w całej jego ówczesnej krasie i pokazują, jakie to było ważne miejsce na mapie przedwojennej Warszawy” – powiedziała kuratorka wystawy, kierownik Zespołu Archiwum Foto PAP Katarzyna Liebrecht.
Zaprezentowane zdjęcia ilustrują historię Polski i Warszawy. Najstarsze fotografie pochodzą jeszcze sprzed I wojny światowej, a ukazany jest na nich m.in. Pałac Saski po wkroczeniu armii Cesarstwa Niemieckiego (5 sierpnia 1915 r.).
Jedno ze zdjęć dokumentuje uroczyste odsłonięcie pomnika księcia Józefa Poniatowskiego z udziałem Marszałków: Polski – Józefa Piłsudskiego i Francji – Ferdinanda Focha w 1923 r., a inna z fotografii ukazuje widok z samolotu – na Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego z Pałacem Saskim oraz pobliskim Pałacem Bruehla – podczas przeglądu wojska w dniu 3 maja 1929 r. Na wystawie udostępniono także zdjęcie uczestników Ekspedycji Harcerzy Polskich „Fordem Naokoło Świata”. Oczywiście nie zabrakło też fotografii przedstawiającej skalę zniszczeń wojennych.
Mecenasem wystawy – zorganizowanej pod hasłem „Pałac Saski: powrót historii” – została Grupa PZU. „Grupa PZU – jako rdzennie polska i rozumiejąca polskie sprawy firma – włącza się w narodowe przedsięwzięcie odbudowy Pałacu Saskiego, w tym również w działania popularyzujące informacje o historii Pałacu” – powiedział Marcin Stefaniak, dyrektor Biura Komunikacji Korporacyjnej PZU.
Przypomniał, że Polakom obecnie Pałac Saski kojarzy się najbardziej z Grobem Nieznanego Żołnierza, podczas gdy w przeszłości był on m.in. domem Fryderyka Chopina oraz miejscem, gdzie polscy matematycy i kryptolodzy rozszyfrowywali Enigmę.
40 zdjęć Pałacu Saskiego zaprezentowanych na wystawie to część liczącego 18 mln fotografii archiwalnego zbioru PAP z ostatnich ponad 100 lat, dokumentujących najważniejsze wydarzenia z najnowszej historii Polski – nie tylko historyczne i kulturalne, ale też polityczne, społeczne, gospodarcze, naukowe i sportowe.
Pałac Saski wzniesiono w wyniku rozbudowy XVII-wiecznego pałacu Jana Andrzeja Morsztyna.
W okresie międzywojennym Pałac był siedzibą Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Budowla została całkowicie zniszczona przez Niemców pod koniec grudnia 1944 r. Jedynym jego śladem pozostał fragment trzech środkowych arkad, w których znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza – symboliczna mogiła upamiętniająca bezimiennych żołnierzy poległych w obronie Polski.
Odbudowanie zachodniej pierzei Placu Piłsudskiego ma zarówno przypominać skalę zniszczenia Warszawy, jak i pokazywać troskę państwa o dziedzictwo kulturowe. Nowe obiekty połączą funkcje reprezentacyjne z użytkowymi. Przewidziano również stworzenie przestrzeni edukacyjnej, kulturalnej i rozrywkowej dla mieszkańców Warszawy i turystów.
Źródło informacji: PAP MediaRoom
Fot. PAP/T. Klepczyński